Op 17 juli 2014 heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan ‘Stationsgebied, Megabioscoop Jaarbeursterrein’ vastgesteld. Alleen de SP en de PvdD stemden tegen. De SSLU heeft beroep ingesteld. Ook is beroep ingesteld door het Comité Van Zijstweg, D.J. Engel (bewoner Veilinghavenkade), Corio en door de Taxon Groep te Ede.

Corio heeft beroep ingesteld omdat het plan niet voldoende in eigen parkeergelegenheid zou voorzien en daardoor zou leiden tot verminderde bereikbaarheid van haar winkelcentrum (hetzelfde argument dat Corio beroep deed instellen tegen de uitbreiding van de Bijenkorf). De Taxon Groep heeft beroep ingesteld omdat de gemeente reeds een vergunning aan Taxon had verleend voor een megabioscoop op de locatie Leidsche Rijn en geen plaats zou zijn in Utrecht voor meerdere megabioscopen.

Het Comité Van Zijstweg, Engel en de SSLU hebben beroep ingesteld vanwege de (extra) hinder voor de omgeving van de geplande megabioscoop. De SSLU heeft beroep ingesteld omdat de vestiging van de megabioscoop in dit toch al zwaar overbelaste gebied extra luchtverontreiniging gaat veroorzaken.

In de Toelichting bij het bestemmingsplan wordt voor wat betreft het onderzoek naar de gevolgen voor de luchtkwaliteit verwezen naar bijlage 6. Die bijlage blijkt een memo van zes pagina’s te zijn van het adviesbureau TAUW. Het memo verwijst naar berekeningen die zouden zijn uitgevoerd door de gemeente Utrecht, maar die berekeningen zitten er niet bij. De SSLU heeft een wob-verzoek gedaan om de berekeningen te krijgen.

Het memo van TAUW (en waarschijnlijk de berekening van de gemeente) houdt geen rekening met het feit dat de accomodatie van de megabioscoop volgens het bestemmingsplan ook gebruikt kan worden voor zgn ‘jaarbeursdoeleinden’. Overigens. tijdens de raadsvergadering beloofde wethouder Everhardt (D66) te zullen laten onderzoeken (op voorstel van Student en Starters) of de accomodatie niet ook gebruikt kon worden door onderwijsinstellingen. Een en ander betekent dat de megabioscoop veel meer autoverkeer gaat aantrekken dan waarvan is uitgegaan bij de luchtkwaliteitsberekening door de gemeente.

Het adviesbureau CSO heeft in opdracht van de Jaarbeurs een onderzoeksrapport opgesteld. Daar zit een bijlage bij van Goudappel Coffeng. Uit die bijlage blijkt dat het extra verkeer (en dus de extra luchtverontreiniging) uitsluitend is gebaseerd op het verwachte bioscoopbezoek. Met autoverkeer als gevolg van ‘jaarbeursdoeleinden’ en het gebruik van de accomodatie door onderwijsinstellingen is dus geen rekening gehouden. De CSO-rapportage met bijlagen is niet te vinden op www.ruimtelijke plannen.nl en zat evenmin bij de stukken voor de raadsvergadering op 17 juli 2014. Kennelijk betreft het hier niet de berekeningen die volgens TAUW door de gemeente zelf zouden zijn uitgevoerd. Dat blijkt ook uit het feit dat de berekeningen van de gemeente volgens TAUW zouden zijn uitgevoerd met het rekenmodel CAR 11 12.0, terwijl de CSO-rapportage met een ander rekenmodel is uitgevoerd.

Het CSO-luchtkwaliteitsonderzoek van 23 mei gaat overigens van intensiteiten uit die nogal verschillen van de intensiteiten volgens een Addendum van CSO van 10 juli. Uit de tekst van de CSO-rapportage van 23 mei (p. 6) blijkt dat de berekeningen zijn uitgevoerd voor 2015 (en dat dus ook de intensiteiten 2015 zijn gebruikt).

Volgens het CSO-addendum zijn de intensiteiten op het 24 Oktoberplein, de M.L. Kinglaan, de Koningin Wilhelminalaan en de Laan der Verenigde Naties aanzienlijk hoger dan de intensiteiten die bij de CSO-luchtkwaliteitsberekening zijn gebruikt, die daardoor achterhaald is. CSO heeft naar aanleiding van geactualiseerde intensiteiten geen nieuwe luchtkwaliteitsberekening gemaakt. De conclusie dat de vestiging van de Megabioscoop geen noemenswaardige (‘niet-in-betekenende-mate’) verslechtering met zich meebrengt voor de M.L. Kinglaan, de Koningin Wilhelminalaan en de Laan der VN kan alleen al om die reden niet langer staande worden gehouden. Wat, de meest actuele verkeerscijfers in aanmerking genomen, de gevolgen zijn van de vestiging van de megabioscoop in 2015 en de daarop volgende jaren was dus niet bekend toen de gemeenteraad besloot het plan vast te stellen. Temeer niet omdat alleen het extra autoverkeer als gevolg van het bioscoopbezoek is berekend (en niet het extra autoverkeer als gevolg van het gebruik van de megabioscoop voor jaarbeursdoeleinden en onderwijsinstellingen).

Wat de CSO-berekening verder op losse schroeven zet is het feit dat er is uitgegaan van de tijdelijke knip op de Croeselaan. Zonder die tijdelijke knip zou er op Van Zijstweg sprake zijn van 22.500 mvt/etmaal, mét knip van 8.773 mvt/etmaal. Zonder knip zou er op de Croeselaan (ter hoogte van het Beatrixgebouw) sprake zijn van 24.575 mvt/etmaal (nsl-monitor), met knip van 4.188 mvt/etmaal. Allemaal per 2015. Gelet op de tijdelijkheid van de knip (3 jaar) zijn de berekening van CSO dus ook voor de Van Zijstweg en de Croeselaan van geen waarde. De tijdelijkheid van de knip wordt genoemd in ‘Bijlage 3 toelichting verkeersgegevens bij raadsbrief 14 juli 2014 vaststelling bestemmingsplan megabioscoop’.

Wat de CSO-berekening nog verder op losse schroeven zet is het tragere uitvoeringsproces van de ontwikkeling in het Stationsgebied, waarvan sprake is in eerder genoemde Bijlage 3 toelichting  verkeersgegevens bij raadsbrief 14 juli 2015. Deze tragere uitvoering betekent immers dat de voltooiing van een groot aantal ruimtelijke projecten in het stationsgebied pas plaatsvindt ná 2015 in plaats van vóór 2015. Het negatieve effect voor de luchtkwaliteit van al die op dit moment nog niet voltooide ruimtelijke projecten staat ons dus nog te wachten! Dat TAUW (p.4) er van uitgaat dat het maximale planeffect in 2015 optreedt is dus volstrekt onbegrijpelijk.

TAUW, CSO en de gemeente gaan er vanuit dat de megabioscoop, omdat die deel uitmaakt van het NSL-project 1312, mag worden uitgevoerd ook zonder dat is aangetoond dat daardoor de luchtkwaliteitsnormen niet worden overschreden. Het feit dat de stationsgebiedplannen in het NSL zijn opgenomen zou namelijk betekenen dat de negatieve effecten daarvan voor de luchtkwaliteit voldoende worden gecompenseerd door nsl-maatregelen van de gemeente en het rijk. Dat dat zo zou zijn heeft de gemeente nog nooit kunnen en willen aantonen. De SSLU heeft meerdere wob-verzoeken gedaan om erachter te komen of en hoe de gemeente de effecten van Utrechtse plannen en maatregelen heeft berekend die in het NSL zijn opgenomen. Het antwoord van de gemeente was steevast: er zijn geen documenten waarmee die berekeningen kunnen worden aangetoond.

Dat het (sub)project megabioscoop, in tegenstelling tot de beweringen van TAUW, CSO en de gemeente, niet in het NSL zit blijkt uit de mededeling in het TAUW-memo (p.4) dat de megabioscoop niet in het verkeersmodel was opgenomen en dat er daarom een plusvariant gemaakt moest worden. De berekeningen die de gemeente zou hebben gemaakt om de effecten van gemeentelijke nsl-projecten en nsl-maatregelen te bepalen zouden, zo heeft de gemeente altijd beweerd, zijn uitgevoerd door het effect van die projecten en maatregelen in het verkeersmodel te verwerken waarmee toekomstige intensiteiten per wegvak worden berekend (op basis waarvan de gevolgen voor de luchtkwaliteit worden berekend). Volgens het TAUW-memo was dat voor wat betreft de megabioscoop niet het geval.

Volgens het TAUW-memo moest er dus een plusvariant gemaakt worden van het verkeersmodel om de megabioscoop in de vooruitberekening van de intensiteiten per wegvak mee te kunnen nemen. Dat resulteert dan natuurlijk in een groter negatief effect van het NSL-project 1312 (‘Ontwikkeling Stationsgebied’), waar weer een extra maatregeleffect tegenover moet staan om de balans in evenwicht te houden. Daar lezen wij bij TAUW, CSO en de gemeente echter niets over.

In de ‘bijlage 3 toelichting verkeersgegevens bij raadsbrief 14 juli vaststelling bestemmingsplan megabioscoop’ staat op p.2 dat de ‘Evenementen bij de Jaarbeurs maken geen onderdeel uit van de verkeersprognose…..’. Met andere woorden, ook de evenementen bij de Jaarbeurs (waardoor het verkeer op de Europalaan regelmatig helemaal vastloopt) zitten niet in het verkeersmodel (en daarom dus ook niet in het NSL).

Conclusie: dat de megabioscoop als (sub)project in het NSL zit en voldoende gecompenseerd wordt door nsl-maatregelen blijkt dus niet het geval te zijn. De vraag is welke projecten er nog meer niet in het NSL blijken te zitten, want de gemeente is nog heel wat van plan aan de westkant van het station.